LEVENSLUST

Geen keus
Jaren geleden trof ik Jan Willem op een feestje. We kwamen naast elkaar te
zitten en raakten aan de praat. Wat me bijgebleven is van dat gesprek is zijn
stellige overtuiging dat de meeste mensen geen keus hebben in hun leven.
En dan bedoelt hij natuurlijk niet wat je aan trekt als je opstaat, maar vooral
"als je als een dubbeltje geboren bent, dan wordt je nooit een kwartje".
Hij was er heilig van overtuigd. Hoewel ik het absoluut met hem oneens was,
had ik nog onvoldoende argumenten en vaardigheden in huis om hem echt
aan het twijfelen te brengen. Hij bleef met voorbeelden komen die zijn ideeen
rijkelijk ondersteunden.

Ik kreeg er weinig speld tussen.
Nu zou ik vragen: "echt niet" of "helemaal nergens in"? Maar ten tijde van dat
feestje was ik nog niet getraind in het stellen van de juiste vraag op het juiste
moment. En daarom bedacht ik voorbeelden waar het tegendeel uit bleek. Daar
schoot ik weinig mee op, want Jan Willem had er veel meer paraat dan ik.

De kwestie hield me bezig.
Het gevoel geen keus te hebben ken ik namelijk wel, heel goed zelfs. Als puber
en jong volwassene had ik vaak het gevoel, net als Jan Willem, dat er voor mij
weinig te kiezen viel en ik wist er in detail eindeloos veel voorbeelden van te
vertellen. Ik richtte mij bijna uitsluitend op wat ik niet kon bereiken of beleven
en op wat ik niet mocht. Vooral ook op wat ik dientengevolge dus allemaal
miste. Maar ik wist tegelijkertijd dat deze kijk op de zaak slechts een deel van
de werkelijkheid liet zien. Ergens voelde ik dat ik van richting kon veranderen.
Ik wist alleen niet hoe. Kortom ik begreep precies wat Jan Willem bedoelde en
toch was ik het niet met hem eens. Zijn beeld van de wereld en de mensheid
leek in weinig op dat van mij. En de basis van dat beeld, weet ik nu, is gelegen
in zijn eigen, veelal onbewuste, overtuigingen. In hoe hij zichzelf, de mensen
om hem heen, de wereld en wellicht zelfs het hele universum in z'n hoofd
vorm gegeven heeft. Eigenlijk liet Jan Willem mij via deze weg weten dat hijzelf
geen of op z'n minst onvoldoende keus ervaart in zijn leven.

Ingebakken in onze cultuur
Jan Willem was daarin geen uitzondering. Geen keus hebben is een gedachte
die vanzelf waar wordt, als je er veel aandacht aan besteedt. Als je goed om
je heen kijkt zie je dat onze maatschappij, onze cultuur en ons opvoedings-
proces zich vaak richt op het negatieve, op wat er fout gaat. Als kind horen
we met de regelmaat van de klok: niet aankomen! Om gewenst gedrag aan
te leren krijgen we straf en op school worden onze fouten met een rood
potlood onderstreept. Verder worden we via de media voortdurend op de
hoogte gehouden van allerlei gewoonten die niet gezond voor ons zijn. E
n ga zo maar door. Al die standjes, terechtwijzingen en waarschuwingen
maken dat we ons van jongs af aan nog al eens schuldig voelen, verkeerd
begrepen of niet gewaardeerd. Erg vreemd is het dus niet dat veel mensen
beter zijn in het zich slecht voelen dan in zichzelf goed voelen.

Oeps
Bewuste en onbewuste overtuigingen zijn de motoren van ons gevoel en ons
gedrag. En nu lijkt het wellicht logisch dat ons onbewuste het verschil weet
tussen wat we wel en wat we niet willen, maar dat is jammer genoeg niet het
geval. Denk maar aan het inmiddels bekende voorbeeld: 'denk niet aan een
roze olifant' en welk beeld heb je nu in je hoofd? In je onbewuste komt de
ontkenning niet voor en daarom is het gewoon onhandig om je te richten
op het negatieve en op wat er fout gaat.

Het kan daarom maar beter anders
Als wij ons brein kunnen laten focussen op wat we niet willen, met een
complete innerlijke databank aan voorbeelden ter ondersteuning, dan kan
ons brein dat natuurlijk ook andersom. Onze focus verleggen naar wat we
wel kunnen en willen. Onze databank aanvullen met overtuigingen die ons
vooruit helpen aangevuld met ervaringen van geslaagde acties. Dit vereist
in het begin wel enige oefening, omdat we het niet gewend zijn.

Wil jij wel keus?
Een goed gevulde databank met overtuigingen die ons vooruit helpen plus de
bijbehorende ervaring zorgt voor zelfvertrouwen. We gaan dan van lieverlee
onszelf waarderen. En het lijkt me evident dat dit een gevoel is waar je
profijt van hebt in je leven. Een gevoel waar je levenslust van groeit.

Kortom
Als je denkt dat je geen keus hebt, dan klopt dat. Denk je dat je het wel hebt,
dan klopt het ook, aan jou de keus.


Wil je deze column gebruiken?
Dat is prima als je daarbij de volgende link vermeldt:
Columns van Lya Perfors Moderne Psychotherapie

Wil je reageren? Dat kan ook:
lya@therapieplan.nl